Dãy nhà sau Đô Thuế Vụ ty.
Đèn đuốc sáng trưng, bốn phía đều là đàn ông trưởng thành mặc áo tay cộc, chính giữa là bảy mươi chủ thuyền bị giải về.
Triệu Bạch Ngư cầm sổ sách điều đến từ các cửa cống phủ Kinh Đô lên xem, thuận miệng đọc một cái lên: "Thuyền vận chuyển năm trăm liệu nộp bốn lượng thuế cửa khẩu, ba lượng thuế qua cầu, hàng hóa là một tốp ngọc thạch Nam Chiếu trị giám tám mươi nghìn lượng, theo luật cần phải đóng một nghìn sáu trăm lượng tiền thắng...!Còn chưa đóng mà nhỉ."
Sắc mặt của chủ thuyền kia trở nên khó coi, nhưng chẳng đáp lời nào.
Y không nhắc thêm về những vấn đề khác có liên quan, nộp thuế lên là được.
Triệu Bạch Ngư: "Trầm hương Đông Nam, đàn hương An Nam Lão Sơn, chất lượng cao cấp...!Thuyền đến từ cảng Quảng Châu? Đóng ba chiếc thuyền vận năm trăm liệu, tính ra giá thuế phải gấp đôi chiếc thuyền ngọc thạch Nam Chiếu kia."
Y giương mắt nhìn nhóm thương nhân trước mặt, sắc mặt ai nấy đều trầm xuống nhưng chẳng có mấy phần sợ hãi, tư thế hệt như chẳng e ngại gì.
Triệu Bạch Ngư đột nhiên giận tái mặt: "Nghiên Băng!"
Nghiên Băng bước ra khỏi hàng: "Đại nhân có gì phân phó?"
"Chuẩn bị giấy mực bút và bàn tính đến đây, mời chư vị kết toán thuế ngay trong hôm nay.
Bổn quan sẽ tự mình giám sát chư vị nộp thuế lên, chừng nào đem thuế đến đóng đủ thì chừng nấy được rời khỏi đây!"
Nghiên Băng lập tức kêu người dọn bàn đọc sách, giấy và bút cùng bàn tính ra rồi ngồi xuống, chỉ đại một chủ thuyền: "Mời ngài lên đây kết toán."
Chủ thuyền bị điểm mặt gọi tên vẫn ngoan cố đứng yên tại chỗ, trợn mắt nhìn Triệu Bạch Ngư cả buổi trời mới ấp úng một câu: "Ta muốn gặp Phó sứ Thuế vụ Nha môn thủy vận của các ngươi."
Triệu Bạch Ngư bước lên, thần sắc nghiêm nghị: "Đường đường là mệnh quan ngũ phẩm của triều đình mà không so được với cấp dưới bát phẩm, không xứng ra lệnh cho ngươi đóng thuế hay sao? Hôm nay bổn quan làm việc theo lệnh, dựa vào pháp luật quốc gia mời các ngươi đóng thuế, các ngươi thì một mực từ chối, phải gặp nhân tài mới chịu đóng à? Mà vì sao các ngươi phải đóng thuế có biết không? Là nhìn mặt mũi bệ hạ, nhìn triều đình và quốc pháp hay phải nhìn một tên Phó sứ thì mới chịu đóng thuế?"
Chủ thuyền bị chất vấn liên tục lui về phía sau, nhìn về phía những người khác như cầu cứu, nhưng Triệu Bạch Ngư đã ngăn trước mặt gã.
"Khỏi nhìn, bây giờ bổn quan làm chủ nơi này, dù cho bệ hạ có tự mình đến đây cũng không thể ngăn cản bổn quan làm việc theo luật được!" Triệu Bạch Ngư khảy vòng phật trên cổ tay, giọng lạnh như băng: "Nộp thuế càng sớm thì càng được đi sớm, chắc các ngươi không hy vọng hàng hóa của mình đều bị bỏ lăn bỏ lóc trên bến tàu đâu nhỉ.
Chỉ cần kéo dài một ngày thì bạc trắng sẽ chảy trôi vào bốn kênh, ta cũng sẽ đau lòng thay đấy."
Chủ thuyền thả xuôi tay hai bên người, cúi đầu không nói, vẫn giữ được khí thế rơi vào đường cùng mà còn ngoan cố chống cự, đối phó một cách tiêu cực.
"Chưa thấy quan tài chưa đổ lệ!" Triệu Bạch Ngư tức giận: "Nếu đã thế thì cứ trì hoãn đi, để xem coi là bổn quan không chịu được trước hay là các ngươi không nỡ nhìn hàng hóa ở bến tàu tiêu tùng!"
Vừa dứt lời, một giọng nói xa lạ từ đâu truyền đến: "Triệu đại nhân đúng là oai phong! Hạ sai ở trung đình còn bị thanh thế ngay thẳng của ngài làm cho kinh sợ, thật tình, nếu như ai không biết còn tưởng rằng ngài là hiền thần không sợ quyền quý gì đó tái thế ấy!"
Đám người tách ra, người đàn ông trung niên mặc áo bào quan văn bước ra, đi theo sau là tiểu lại trông rất quen mắt và một người đàn ông đứng tuổi khác mà y không quen biết.
Lúc này, Lưu đô giám nghe ngóng được Thuế vụ ti đang ầm ĩ cũng chạy tới ngay trong đêm, gã chui vào từ cửa sau, vừa hay thấy được cảnh này thì bị dọa sợ đến nỗi cả người run cầm cập, ấy vậy mà vẫn cố nén nỗi sợ lết đến bên cạnh Triệu Bạch Ngư, hạ thấp giọng mách: "Đại nhân, vị này là Dương tham mưu trong phủ Ngũ hoàng tử, vị bên phải phía sau chính là Phó sứ Thuế vụ thuộc Nha môn chúng ta."
Quân cứu viện tới rồi sao?
Đúnglà bắt tin tức nhanh thật.
Triệu Bạch Ngư vẫn thản nhiên: "Dương tham mưu đến là vì phụng mệnh Ngũ hoàng tử, hay là mượn danh bộ Hộ đến nhúng tay vào chuyện Nha môn Thủy vận của ta đây?"
Dương tham mưu cười lạnh một tiếng: "Triệu đại nhân là tiểu Gia Cát, là tiểu thanh thiên, ti hạ nghe danh như nghe sấm bên tai, nào dám mượn tiếng tăm gì để đến lấy quyền áp chế ngài? Có điều Ngũ hoàng thủ nghe phong phanh mấy bến tàu trong phủ có chuyện gì ầm ĩ quá, sợ ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân nên đặc biệt phái ti hạ đến xem thử một chút thôi."
Sau đó lão nhìn quanh một vòng, hỏi: "Dám hỏi đại nhân, chuyện gì đang xảy ra ở đây vậy?"
Triệu Bạch Ngư có cảnh giác, nhưng vẫn chưa đoán ra lai lịch của đối phương: "Bổn quan đang khóa thuế theo luật."
"Hóa ra là vì chuyện này? Ta còn tưởng là có cái gì đáng phải để cho Triệu đại nhân đây dẫn người vây quanh bến tàu, nào ngờ mấy thương nhân này bị bắt đến Thuế vụ ty, gây ra động tĩnh lớn dến vậy chỉ vì mỗi việc này thôi sao?" Dương tham mưu dở khóc dở cười, làm bộ chỉ chỉ mấy chục thương nhân đứng trong viện nói: "Ta không có nói các ngươi, Triệu đại nhân làm việc là vì quốc gia, vì triều đình, khóa thuế theo luật chẳng phải chuyện bình thường thôi sao? Chỉ thiệt thòi cho các ngươi làm thương nhân bao nhiêu năm trời rồi, thường xuyên tiếp xúc với quan lại khóa thuế, chiến trận nào mà chưa từng thấy qua? Sao còn có thể bị đại lão gia thanh thiên dọa cho sợ thành cái dạng này!"
Mấy chục thương nhân trong viện trố mắt nhìn nhau, mặc dù Dương tham mưu đến đây vì bọn họ, nhưng những lời nói này đều khiến cho họ như rơi vào sương mù, không ai đoán ra được Dương tham mưu này đang muốn làm gì.
Dương tham mưu: "Ôi dào, các ngươi quên là mình đã nộp thuế lưu kho ở bộ Hộ rồi hay sao? Giấy mướn cũng đã được bộ Hộ đóng dấu, chỉ đợi phát ra cho mọi người, bị Triệu đại nhân hù một phen liền quên chuyện này rồi à?"
Thuế lưu kho là cái gì?
Triệu Bạch Ngư lòng đầy khúc mắc nhưng không biểu hiện ra, bình tĩnh nhìn đám thương nhân chuyển từ trạng thái căng thẳng, lo sợ không yên đến như trút được gánh nặng, trên mặt là nụ cười nhẹ nhõm, chắp tay nói đùa với Dương tham mưu.
Lưu đô giám thủ thỉ bên tai giải thích cho Triệu Bạch Ngư về thuế lưu kho, Triệu Bạch Ngư giật mình, cảm thấy ngạc nhiên, phương thức thuê kho tại cảng rồi mới đóng thuế này hơi giống với mô hình vận tải biển thời hiện đại, không ngờ Đại Cảnh đã phát triển nó ngay trong bối cảnh buôn bán chỉ vừa mới chớm nảy sinh.
Đại Cảnh coi trọng thương nghiệp, kinh tế hàng hóa phát triển mạnh, đề xướng quy mô thuế thương nghiệp cực lớn mà tiền triều không có, bởi vì động thái này xưa nay chưa từng có, thuế thương nghiệp gồm thuế chính lẫn thuế phụ, trong đó thuế phụ phức tạp, thậm chí các tỉnh khác nhau thu thuế các kiểu khác nhau, châu phủ cũng có vô vàn các loại thuế, mà Triệu Bạch Ngư chỉ vừa mới nhậm chức, bỏ lỡ một vài khái niệm thuế cũng chẳng có gì khó hiểu.
Để lọt một khoản thuế lưu kho, ngược lại bị bắt chẹt ngay miệng, rơi vào thế yếu, hiển nhiên là Triệu Bạch Ngư nhận thua ván này.
Dương tham mưu đi đến gần Triệu Bạch Ngư, cười xòa nói: "Triệu đại nhân đúng thật là hiền thần năng lại, nhậm chức chưa đến một tháng đã vội lập đại án, ngài không cần nghỉ ngơi chút sao? Đại án Hoài Nam ngài phất tay huênh hoang, trở lui toàn thân, còn chưa qua nửa năm mà ngài đã lại lật đật gây chuyện bắt mắt, không thấy mệt mỏi ư?"
Triệu Bạch Ngư: "Làm việc vì trăm họ là lý tưởng cao cả của ta."
Dương tham mưu bị nói lại phát nghẹn, nói thật là lão làm quan đã từng thấy nhiều kẻ miệng kêu "Vì nước vì quân vì dân", thật ra thì kết giao bè đảng, trắng trợn hốt bạc, đây là lần đầu tiên thấy người nói được làm thật như Triệu Bạch Ngư.
Nhưng lão chẳng thấy có gì để phải kính nể, chỉ thấy gai mắt.
"Triệu đại nhân, ngài chăm chỉ quá rồi." Dương tham mưu không cho rằng Triệu Bạch Ngư có thể tiến xa trên quan trường, lão nhìn từ trên cao xuống mở giọng khuyên nhủ: "Trước đây Đỗ đạc chi đảm nhiệm chức quan này của ngài, lão ta quen thuộc Tam ty, danh mục thu thuế của thiên hạ trên ba ngàn lão đều nằm lòng, nhưng cớ vì sao lão không dám quyết đoán cải cách Nha môn Thủy vận? Ngài có biết nguyên nhân hay không?"
"Mong được nghe rõ."
"Nghe nói đại nhân thông minh tuyệt đỉnh, ngài cứ từ từ mà suy nghĩ."
Nói xong, Dương tham mưu cười nhạt rồi rời đi.
Một đám thương nhân cũng đi theo, lúc bước qua Triệu Bạch Ngư còn trừng mắt với y, lắt nhắt vài tiếng cười mỉa vang lên, có một kẻ còn táo bạo hơn, nhổ một bãi nước bọt xuống đất.
Nghiên Băng giận dữ: "Ngươi dám làm nhục mệnh quan triều đình?"
Thương nhân kia đanh đá đáp lại: "Trong cổ vướng đờm ấy mà.
Nếu như đại nhân cảm thấy tiểu nhân khạc đờm là vũ nhục ngài, thì cứ truy bắt ta vào đại lao đi."
Nghiên Băng giận đến xanh mặt: "Ngươi!"
Triệu Bạch Ngư ngăn nó lại, mà thương nhân kia chỉ cười giễu một tiếng rồi nghênh ngang bỏ đi.
Nghiên Băng cảm thấy oan ức vô cùng: "Ngũ lang, chúng ta bị chơi một vố rồi!"
Triệu Bạch Ngư cười: "Ta thì thấy chưa chắc đã thua đâu."
Nghiên Băng: "Ngài không tức ạ? Ta thấy mặt mũi bọn chúng hả hê liền giật không chỗ xã, rõ ràng chúng đã quen thói trốn thuế rồi, ngài vì chức trách, vào trong miệng chúng ngài lại biến thành kẻ mưu danh cầu lợi tham công!"
Tâm tính của Triệu Bạch Ngư thật sự nhã nhặn, đến cả vẻ tức giận biểu hiện ra lúc chất vất đám thương nhân kia cũng là y diễn.
"Lúc trước làm Thiếu doãn, quan nhỏ lời nhẹ, trên giận dưới khổ, khó khăn hơn bây giờ nhiều."
Nghiên Băng vẫn lầu bầu: "Có thể giống nhau sao...!Ngày đó ngài là quan thất phẩm tép riu, bây giờ là kinh quan ngũ phẩm, đến cả Khâm sai thay vua tuần thú cũng từng làm qua, sau lưng còn có Lâm An quận vương làm chỗ dựa, sao phải chịu đựng đám người kia gây khó dễ chứ ạ!"
Triệu Bạch Ngư nghe lời này, thoáng cái sắc mặt nghiêm lại: "Nghiên Băng, nếu như ngươi còn muốn đi theo ta học hỏi thì tốt nhất nên suy nghĩ và giữ thái độ đúng đắn!"
Giọng nói nghiêm nghị dọa được Nghiên Băng, nó lúng túng đáp lại: "Dạ biết, biết rồi."
Triệu Bạch Ngư: "Đi phát tiền cho những công nhân hôm nay đã đến đây đi.
Nói cho bọn họ hay, nếu như còn muốn kiếm tiền, giờ thìn ngày mai lại đến đợi ở cửa sau, bảo rằng bổn quan cam kết sẽ thanh toán tiền công cho bọn họ trước."
"Vâng." Nghiên Băng nhanh chân đi làm ngay.
Triệu Bạch Ngư nhìn về phía Phó sứ Thuế vụ đang lặng lẽ xoay lưng muốn chạy: "Lao phó sứ hãy dừng bước."
Phó sứ Thuế vụ cười mỉa: "Hạ quan tham kiến đại nhân."
Triệu Bạch Ngư bước tới, đi một vòng quanh Phó sứ quan sát ông ta, sắc mặt bình tĩnh, thỉnh thoảng để lộ ý nghiền nghẫm, Phó sứ đoán không ra nên hoảng hồn, người ngợm khó chịu.
"Đại nhân có chuyện gì cần giao phó?" Phó sứ Thuế vụ dè dặt hỏi.
"Không có gì." Triệu Bạch Ngư dừng lại bên cạnh Phó sứ rồi vỗ vai lão một cái: "Chỉ là ta đột nhiên nhận ra không thể xem thường bất cứ ai, con người cũng như con kiến, một hạt gạo nhỏ thôi cũng có công dụng rất lớn rồi.
Nhất là một vài lão quan bên dưới, chớ coi bọn họ là quan nhỏ cả đời không có tiền đồ, thật ra họ rất thông minh, thứ đồ béo bở ngon lành đều nhét đầy hầu bao, thậm chí còn nhiều hơn cả một vài kinh quan ngũ lục phẩm nữa kia."
Phó sứ Thuế vụ cười gượng đáp: "Đại nhân nói đùa."
Triệu Bạch Ngư: "Ta cũng đâu nói ông, ông căng thẳng làm gì?"
Phó sứ lau trán, cười xòa: "Hạ sai đi đường vội nên nóng, nóng thì đổ mồ hôi, không phải căng thẳng."
Triệu Bạch Ngư cũng cười, "Hơn nửa đêm Lao phó sứ chong đèn mà đến, ái cương kính nghiệp*, đúng là làm khó ông tuổi đã cao còn phải phí công chạy tới một chuyến.
Như vậy đi, ngày mai ta vẫn còn phải thuê mấy công nhân kia, ông giúp ta ghi lại tên, chia thẻ bài cho bọn họ đi.
À đúng rồi, ta còn cam kết trả tiền công trước hạn nữa đấy."
(*) Ái cương kính nghiệp (爱岗敬业): yêu công việc trên cương vị của mình và có thái độ nghiêm túc với công việc đó
Phó sứ Thuế vụ gật gù liên tục: "Nào dám không tòng mệnh.
Nào dám không tòng mệnh." Nghe đến câu cuối cùng thì sững sốt: "Vậy, tiền công đó ở đâu ra? Bạc để thuê người của Nha môn chúng ta không có nhiều, không chịu được tổn thất lớn như vậy."
Triệu Bạch Ngư: "Ông ứng tiền giúp ta trước đi."
"À...! Hả?" Trông Phó sứ Thuế vụ vô cùng đau khổ, cho rằng cấp trên mới nhậm chức của mình thua đau trước Dương tham mưu nên trút giận sang mình, vì vậy lão không thể không nghe lời, như đưa đám đáp lại không dứt câu: "Nào dám không tòng mệnh."
Bên kia Nghiên Băng đã phân phát tiền cho công nhân xong, vội vàng chạy theo sau Triệu bạch Ngư, Lưu đô giám cũng bị gọi theo, ba người cùng nhau đi ra từ cửa sau.
Triệu Bạch Ngư: "Ta phải phiền Lưu đô giám chỉ bảo cho tất cả khoản thương thuế của Nha môn Thủy vận, thêm cả tên gọi ý nghĩa của vài loại thế phụ bên dưới nữa."
Lưu đô giám khoát tay: "Sao lại nói là dạy bảo được? Nếu đại nhân muốn biết, hạ quan sẽ dốc túi truyền cho."
Triệu Bạch Ngư: "Vậy ngày mai ta đến tìm ngài."
Lưu đô giám gật đầu, sau khi chia tay bọn họ thì đứng tại chỗ xoa tay, lúc này mới cảm thấy gió đêm thổi tới rét buốt, ông che kín áo lại không ngừng lắc đầu: "Hóa ra trước đây là giả vờ giả vịt lơ là à...!Không phải là không được như ý, có lẽ Nha môn Thủy vận này thật sự đến lúc gió nổi nước lên rồi."
Một phía khác, Triệu Bạch Ngư trầm lặng đi một quãng đường xa mới nói với Nghiên Băng: "Ngày mai ngươi đừng đi theo ta."
Nghiên Băng như bị sét đánh, tim đập rộn lên cầu xin: "Ngũ lang ơi, ta biết sai rồi, hôm nay ta kích động quá, còn có suy nghĩ nịnh hót bề trên chèn ép kẻ dưới nữa, sau này ta sẽ không làm vậy nữa đâu, ngài đừng đuổi ta mà."
Triệu Bạch Ngư đành bảo: "Ta muốn để cho ngươi đi ra ngoài chợ, gầm cầu hoặc là mấy ngôi miếu đổ nát ngoài ngoại ô tìm mấy tên lang thang cả ngày ăn không ngồi rồi, hoặc là hiệp khách trong vòng mười dặm xóm làng rồi kết giao với họ."
Không phải là không cho phép nó đi theo làm việc cùng.
Nghiên Băng thở phào nhẹ nhõm: "Ngoài đó đa số là mấy tên du côn lưu manh, ngài cần bọn họ làm gì?"
"Nhân vật nhỏ có địa vị thấp kém đến đâu cũng sẽ có tác dụng không tưởng được, đừng trông mặt mà bắt hình dong." Triệu Bạch Ngư thu tay, mặc cho gió lạnh chui vào tay áo rộng, thổi vạt áo bay phấp phới, nhẹ bước từng bước về phía trước, từ tốn thong thả dạy cho Nghiên Băng: "Đại quan nhất phẩm thì sao? Quan bé cửu phẩm thì sao? Dân thường thì sao? Côn đồ lưu manh thì sao? Phân biệt được loại người chỉ có thiện ác chứ không phải là xuất thân hay địa vị.
Bây giờ ta là kinh quan ngũ phẩm, nhưng trên đầu còn có quan lớn hơn, cần hơn một cấp thôi là cũng đủ đè chết người rồi.
Chuyện ngày hôm nay là ta đi sai một nước cờ, dù chỗ dựa có là ai thì cũng không thể vượt qua quốc pháp, vì vậy người thật sự có lòng muốn chỉnh chết ta sẽ không kiêng kỵ quyền thế sau lưng ta."
"Vì sao đám thương gia hôm nay dám lên mặt với ta như thế? Chắc chắn là vì chỗ dựa của bọn họ có quyền thế lớn hơn ta, cho nên không hề sợ hãi.
Mà hành động này của ta là thể thăm dò cắt đứt đường tiền của chúng, mà cắt đứt đường tiền như giết cha giết mẹ, quan trường không tới vì tài do có chỗ kiêng dè, cần phải trông trước ngó sau, nhưng đối với thương nhân thì tiền bạc là mạng! Dù ta có là dòng dõi thiên hoàng quý tộc hay đại quan nhất phẩm, chỉ cần đánh gãy tài lộ của người khác sẽ bị đám thương nhân chực chờ cơ hội này cắn chết.
Kiến nhiều cắn chết voi, chớ xem thường thương nhân ăn tiền mà sống."
Nghiên Băng nghĩ ngợi rồi đáp: "Ngài dạy ta không được dùng thận phận, quan chức cao thấp xem thường bất kì người nào, cũng không cần quá để ý các thương nhân bất kính với ngài, bởi vì chuyện chúng ta làm là để cắt đứt tài lộ của bọn họ, nhận lấy ánh mắt căm thù mới là chuyện bình thường...!Nhưng cứ để mặc cho bọn họ hiếp đáp vậy sao?"
Triệu Bạch Ngư: "Thương nhân trọng lợi, thấy gió được đà, đến cùng ta cũng không thật sự cắt đứt nguồn tiền của chúng, chúng xem thời cơ rồi cắn một nhát nhưng sẽ không dám liều mạng."
Nghiên Băng: "Nhưng lần này ta không bắt được cái chuôi của đám thương nhân, trái lại bị xem là quân cờ, thế nào cũng rút dây động rừng, tiếp theo nên làm gì đây ạ?"
Triệu Bạch Ngư: "Bây giờ ta và bộ Hộ cách không đấu pháp, phải ép đám thương nhân kia chọn phe đứng."
Nghiên Băng: "Hả? Là ý gì?"
Triệu Bạch Ngư: "Ngày mai ngươi..."
Y nói tỉ mỉ kế hoạch của mình, thi thoảng Nghiên Băng lại gật đầu.
Phía cuối đường là bóng đêm mờ mịt, tiếng vó ngựa lộc cộc vọng tới, Triệu Bạch Ngư giương mắt nhìn lên, đó là Hoắc Kinh Đường vừa trở về từ thao trường.
Nghiên Băng lanh lợi nói nó có chuyện phải đi trước một bước, nói xong co giò chạy mất.
Hoắc Kinh Đường xuống ngựa, sóng vai với Triệu Bạch Ngư về phủ.
Triệu Bạch Ngư hỏi: "Ở thao trường bận lắm à?"
Hoắc Kinh Đường: "Mới chiêu mộ một đội Cấm quân, muốn bồi dưỡng thành Cấm quân triều đình, còn định chọn ra người kế nhiệm đến Tây Bắc làm việc hệ trọng từ đội đó." Hắn nhếch mép, vô cùng khinh thường: "Mơ mộng hão huyền."
Triệu Bạch Ngư không muốn đoán câu "Mơ mộng hão huyền" này là dành cho ai, chỉ hỏi: "Đưa đi tiếp nhận chi binh Tây Bắc trong tay Tĩnh vương à?"
"Ừ." Hoắc Kinh Đường đáp: "Phủ Trịnh quốc công và Đông cung đều tranh nhau, cũng chẳng màng nghĩ thử xem Thiên tử có muốn cho hay không."
Triệu Bạch Ngư không nhịn được hỏi: "Ta có một thắc mắc kì lạ.
Trên đời này tìm đâu ra nhiều tướng tài trời sinh như chàng chứ? Vậy mà còn bảo chàng đích thân đi chọn, bồi dưỡng, cũng không biết là đang nể mặt hay là xem thường chàng nữa."
Nhờ Triệu Bạch Ngư tự giác lên tiếng bất bình thay mà tâm trạng vốn đang bức bối của Hoắc Kinh Đường bỗng bay biến hết ráo, đột nhiên hắn cảm thấy tình cha chỉ như một quả bóng, có thằng nhóc ranh chưa lớn mới muốn lấy được thôi.
"Gần đây em cũng thường đi sớm về trễ quá, Nha môn mới nhiều việc vậy sao?"
Triệu Bạch Ngư thuật lại chuyện hôm nay cho hắn nghe: "Lợi nhuận của thương thuế thủy vận rất lớn, nếu như có thể giao cho Thuế Vụ ti xử lí ổn thỏa, hằng năm triều đình có thể thu được hơn mấy triệu lượng thương thuế.
Hơn nữa phủ Kinh Đô mà dẫn đầu hiệu quả thì sẽ đủ sức cảnh tỉnh cả mười tám tỉnh bên dưới, phỏng đoán giữ được ít nhất hơn mười triệu lượng bạc, vậy là xoa dịu được thiếu hụt của quốc khố và nội khố, cũng giảm bớt được căn bệnh sưu cao thuế nặng cho dân làm nông tự phát đã kéo dài từ khi mới lập triều."
Chế độ thương thuế của Đại Cảnh còn chưa hoàn thiện, vẫn lấy thuế đất làm chủ yếu, thiên tai nhân họa và chiến sự dồn dập dẫn đến việc thuế thu hằng năm tăng lên, trăm họ đã khốn khổ không tài nào tả nổi rồi.
Triệu Bạch Ngư cũng hy vọng có thể dằn bớt thương thuế lại, đồng thời san sẻ gánh nặng thuế đất cho người dân đỡ vất vả.
"Chỉ sợ thương thuế thủy vận không dễ nắm bắt."
"Chàng hiểu được gì?"
"Không chỉ bệ hạ nhìn thấy được mối hời to lớn mà thương thuế mang tới, những người khác cũng thấy được, nhất là những quan lại phụ trách quản lí thương thuế, bạc trắng đã từng qua tay bọn họ, ai mà không động tâm? Quan thương cấu kết, cành lá đan chen, chuyện bộ Hộ trong phủ có quan hệ mật thiết với thương nhân chẳng qua chỉ là một góc băng nhỏ của triều Đại Cảnh, những nơi khác như Lưỡng Giang, cảng Quảng Châu đã thối nát từ lâu, không phải bệ hạ không biết, mà là có tật khó sửa.
Đương nhiên là ta kéo hơi xa thôi, lại nói về chuyện em gặp phải đi, người dưới trướng Hoắc lão ngũ không nói láo, Đỗ Công Tiên kiêm nhiệm Thuế vụ sứ ba năm mà không dám cải cách, có lẽ bởi vì thủy vận không chỉ dính líu đến một mình bộ Hộ."
"Hử?"
"Những thương nhân kia là nhà làm quan ở Kinh Đô, hoặc là nanh vuốt của kinh quan."
Triệu Bạch Ngư: "Đại Cảnh cấm quan triều thông thương."
"Nằm dưới ngũ phục* là được.
Để lớp con cháu dưới ngũ phục hỗ trợ xử lý việc buôn bán, còn bản thân thì ở trong tối tạo điều kiện dễ dàng hết mức, đúng là tầm thường."
(*) Gia đình phụ hệ trong xã hội cổ đại của Trung Quốc có hậu duệ là đàn ông cùng với vợ con thường kéo dài trong phạm vi chín đời, từ đời cao tổ đến đời cháu chắt, ngũ phục là cỡ thời ông cố ông nội trở về trước đó.
Cũng đúng.
Ở hiện đại thì muốn làm quan chức không cần dưới ngũ phục, con hoặc cha mẹ vẫn có thể ra mặt thông thương được.
Không cần tìm đâu xa, anh họ hàng xa của Tần vương không phải kinh doanh đầy sòng bạc quán tượu tư nhân trong phủ đó sao?
Triệu Bạch Ngư im lặng tiếp tục bước đi, không kịp trở tay khi Hoắc Kinh Đường bất ngờ nói: "Phủ quận vương cũng có."
"Cái ——!" Triệu Bạch Ngư nghiêng đầu nhìn hắn, trong mắt khó nén nổi kinh ngạc.
Hoắc Kinh Đường bình tĩnh nói với y: "Tiền triều xa hoa lãng phí, triều này lấy đó làm gương, mặc dù nghiêm cấm làn gió hoa chương, nhưng đã ra ở riêng thì nhà to hơn, nô bộc cũng nhiều hơn, chỉ dựa vào bổng lộc và đất đai trên danh nghĩa thì không nuôi nổi nhiều người như vậy, mà vật vua ban cho phần lớn không thể đem bán, không ai muốn ăn không ngồi rồi, chỉ có thể nghĩ cách dùng tiền sinh tiền, tiền từ buôn bán chính là nguồn tiền nhanh chóng nhất."
Triệu Bạch Ngư chợt hiểu ra: "Chẳng trách."
Chẳng trách dưới chân thiên tử, món hời thương thuế thủy vận to lớn như vậy còn có thể bị tham ô mà chẳng ai dám tố cáo, bởi vì chuyện cũng liên quan đến bản thân mình, không một ai sạch sẽ.
Hoắc Kinh Đường đột nhiên hỏi lạ: "Tiểu lang có vì ta mà làm việc thiên tư* hay không?"
(*) vì tình riêng mà làm việc bất hợp pháp
Triệu Bạch Ngư mờ mịt trong sương, dùng biểu cảm kì quái hỏi ngược lại: "Vì sao phải thiên tư? Tìm người khác giúp chàng buôn bán cũng chẳng phải phạm pháp.
Còn nếu người kinh doanh hộ chàng có giao sáu thành thuế cho bộ hộ hay không, hoặc mượn cơ hội trốn thuế...!Ta không có ý định truy cứu ghi chép việc tàu thuyền vận chuyển qua lại trốn thuế, huống chi nó vốn không thể truy được.
Chỉ mong rằng trong nhiệm kì này ta đảm bảo được thương thuế vận chuyển có thể qua tay mình chảy vào quốc khố, đồng thời đảm bảo trước khi từ chức, ít nhất phải thiết lập được một hệ thống thương thuế thủy vận tương đối ổn định và phải được thiết lập rộng rãi trên cả nước, không yêu cầu phải thanh liêm, chỉ cần bốn năm phần thuế ấy xung vào kho bạc, giảm được nỗi khổ sưu thuế cho trăm họ là được rồi."
Y chưa từng tự cao xem mình là chúa cứu thế, mưu toan dùng sức mình phá bỏ chế độ phong kiến mục nát cũ kỹ, chỉ luôn hy vọng rằng bản thân có thể hết sức cố gắng làm chuyện nằm trong phạm vi năng lực của mình.
Nhậm chức quan mới, mục tiêu từ đầu đến cuối của Triệu Bạch Ngư rất rõ ràng, trước mắt phải đảm bảo chuyển số thương thuế thủy vận từ bộ Hộ sang Thuế vụ ty, chưa từng muốn truy cứu ghi chép trốn thuế của các tàu thuyền vận chuyển.
Có ba nguyên nhân, một là không có ghi chép không chứng cứ, căn bản không thể truy.
Thứ hai là luật pháp tương quan của thương thuế thủy vận vốn có rất nhiều sơ hở, gươm tiền triều không thể chém quan bổn triều, chờ đến lúc y chỉnh sửa chỗ sơ hở đó mà còn có người tái phạm nữa thì lại tra xét cũng không muộn.
Ba là theo như Hoắc Kinh Đường nói, chỉ sợ nó thật sự dính líu đến không ít người.
Cũng giống như việc ba tỉnh sáu bộ thiếu tiền nội khố là tình trạng bình thường, đây là vấn đề còn sót lại thuộc cơ chế chính trị.
Có vài người thật sự không hề muốn trốn thuế, song vì hùa theo số đông, trong người không có quyền lực nên chẳng dám chống đối.
"Cơ mà phủ quận vương có nhu cầu dùng đến thuyền vận chuyển để làm ăn sao? Vận chuyển cái gì? Người khác thì ta không dám nói, nhưng chàng trốn thuế sao?"
Y quản lý thương thuế thủy vận, nếu phủ quận vương không dùng đường thủy để thông thương thì y cũng không quản nổi, càng không phải cấu kết gì với đám người bộ Hộ thì đương nhiên không thể gọi là trốn thuế được.
"Từng vận chuyển lương thực và củi đốt."
"Miễn thuế."
"Không có miễn."
Triệu Bạch Ngư lườm Hoắc Kinh Đường: "Chàng đùa ta đấy à?"
Hoắc Kinh Đường cười đáp: "Hy vọng tiểu lang yêu thương ta."
Chỉ nhìn bề ngoài thì trông tư thế của Hoắc Kinh Đường rất ưu nhã, hôm nay hắn mặc áo bó tay, khoác bên ngoài một chiếc áo choàng màu xanh lam thêu hạc, vạt áo bị gió thổi phất lên, dáng vẻ trầm tĩnh không nói lời nào giống như sắp mọc cánh thành tiên, nhưng chỉ cần vừa mở miệng thì chẳng khác nào kẻ vô tư lự khắc sâu dấu vết hồng trần vào xương tủy giấu mình trong lớp vỏ thần tiên.
Chẳng biết là người này đã chịu ảnh hưởng của thứ gì, đường đường là người quyền cao chức trọng hiểu biết lễ giáo nghiêm khắc của xã hội phong kiến, hẳn là phải quan tâm đến thể diện của mình hơn bất kì ai khác, ấy vậy mà lại có thể nói khoác không biết ngượng cầu xin tiểu lang quân nhà mình thương xót cho.
"Nào có ai như chàng..." Rõ ràng Triệu Bạch Ngư là người hiện đại, lúc này còn bảo thủ hơn cả Hoắc Kinh Đường, thấp giọng mắng: "Thú vui khuê phòng sao mà nói ra ở nơi đông người được chứ!"
Hoắc Kinh Đường vờ vịt nhìn quanh bốn phía: "Người ở đâu? Đông hồi nào? Huống hồ trông mong được tiểu lang quân thương yêu ưu ái là nguyện vọng mà tất cả cặp vợ chồng trên đời này đều khao khát, em ta thế tục vợ chồng, đâu thể thoát tục được?"
Triệu Bạch Ngư: "..."
Tâm tính Hoắc Kinh Đường co được dãn được, cần gì phải tranh đúng sai với hắn?
Bỏ đi, tùy hắn vậy.
Hoắc Kinh Đường gọi y: "Tiểu lang à."
Triệu Bạch Ngư liếc Hoắc Kinh Đường, người nọ thúc giục trong im lặng.
Thở dài.
Triệu Bạch Ngư bất lực: "Nếu như chàng ngồi tù, ta cùng chàng ngồi đến rục xương thì thôi được chưa."
Câu yêu thương xúi quẩy quá chừng.
Điều làm Triệu Bạch Ngư ngạc nhiên chính là Hoắc Kinh Đường rất hài lòng với câu trả lời của y, mặc dù không nhìn ra được sự thay đổi biểu cảm quá lớn, nhưng khí tức vui vẻ bao quanh cả người hắn thì y cảm giác được.
"..."
Đúng là không giống ai.
***
Hôm sau.
Phó sứ Thuế vụ đến cửa sau của Thuế vụ ti đúng giờ, khó chịu ghi danh nhóm công nhân từ nha hàng tới, ước chừng khoảng hai trăm người, đều là đàn ông cơ thể lực lưỡng được chọn có chủ đích.
Có một ông già rõ ràng là người đứng đầu nhóm công nhân, treo bên hông tẩu thuốc, khập khễnh đi đến chỗ Phó sứ Thuế vụ nói: "Hôm qua Triệu đại nhân hứa với bọn ta sẽ tính tiền công trước khi bắt đầu làm việc, giờ thìn sẽ bắt đầu, ngài phải kết toán đi thôi."
Phó sứ Thuế vụ: "Bao nhiêu?"
Ông cụ đáp: "Mỗi người một trăm năm mươi văn, ở đây có hai mươi lăm người, bỏ qua số lẻ cho ngài, vậy tổng cộng là ba mươi hai lượng bạc."
Phó sứ Thuế vụ nghẹn họng trố mắt nhìn: "Nhiều vậy?!"
Ông cụ: "Đã tính rẻ hơn nhiều lắm rồi, thanh niên trai tráng ở đây bình thường đều chuyên dỡ hàng ngay bến tàu, một ngày họ có thể kiếm được hai trăm năm mươi văn đấy."
Phó sứ Thuế vụ vô cùng đau lòng, vô thức nhìn về phía Nghiên Băng, vậy mà nó chỉ làm ngơ nhìn đầu ngón tay, chẳng màng để ý.
Lao phó sứ không nhịn được thở gấp.
Dưới sự thúc giục liên hồi của ông cụ, Phó sứ Thuế vụ quay đầu nhìn đám người Lưu đô giám: "Ta không mang đủ tiền, không thì các ngươi bù giúp —— "
Lời còn chưa dứt, mấy người nọ đã tìm cớ bỏ chạy hết.
Phó sứ Thuế vụ bất lực, chỉ đành cắng răng bấm bụng trả tiền: "Cuối cùng là Triệu đại nhân thuê các ngươi để làm gì thế?"
Ông cụ liếc nhìn Nghiên Băng, không đáp.
Nghiên Băng chợt hoàn hồn: "À phải, Nha môn chúng ta đang thiếu người mà nhỉ? Đại nhân thuê bọn họ đến các cửa khẩu và bến tàu trong phủ kiểm tra xem có tàu thuyền nào ra vào Kinh Đô hay không, phát hiện chiếc nào cản chiếc nấy.
Đại nhân còn cho phép bọn họ thay mặt Công sứ Nha môn, khóa thuế thuyền vận chuyển.
Phó sứ Thuế vụ không nhịn được chế giễu: "Đừng nói ta không nhắc, không phải trước đây chưa từng có người thử qua cách này, nhưng mười ngày nửa tháng cũng cản không nổi bảy tám chiếc tàu, thu chưa tới trăm lượng thuế, Triệu đại nhân giống trống khua chiêng vất vả một phen, chỉ sợ rằng không chèo chống nổi một tháng."
"Chẳng sao." Nghiên Băng không hề hấn gì: "Đại nhân nhà ta nói, cách này không hữu hiệu với người khác là bởi vì thiếu nhân viên, theo dõi không sát sao, cho nên đại nhân định thuê thật nhiều người, mỗi ngày mười hai canh giờ dán mắt vào bảy cửa cống, mười bốn cầu và bảy bến tàu phủ Kinh Đô này.
Không cần một tháng, chỉ tốn nửa tháng thôi, thương nhân trong phủ sẽ đứng ngồi không yên ngay."
Nụ cười bỡn cợt trên mặt Phó sứ Thuế vụ đọng lại trên mặt, thất thần lẩm bẩm: "Nha môn nghèo nàn, hao tổn kinh phí không vực dậy nổi..."
"Không phải đại nhân bảo ngài ứng tiền trước sao?" Nghiên Băng ngjac nhiên hỏi.
Nhất thời Phó sứ tái mặt, hít thở dồn dập.
"Lao phó sứ sợ đại nhân nhà ta không tấu tiêu giúp ngài à? Đừng sợ, chờ thêm nửa năm Nha môn Thương thuế của chúng ta gom tiền đầy túi rồi sẽ bù lại cho lần hao hụt này của ông.
Đại nhân còn nói, nếu như thuận lợi thu được số thuế thương nghiệp này, nhất định sẽ dâng tâu chương lên bệ hạ, tấu bẩm phần công sức mà Lao phó sứ ngài bỏ ra, công lao đó sẽ chiếm tận tám phần.
Ngài yên tâm đi, đại nhân nhà ta có bao giờ cướp công ai đâu..."
Một ngày ba mươi hai lượng, nửa tháng xấp xỉ năm trăm lượng, nhà lão có là núi vàng núi bạc cũng không chịu nổi tiêu hao cỡ đó tiền!
Nha môn Thuế vụ thủy vận rách nát này sẽ phải chi ra bao nhiêu kinh phí?
Ít nhất ngàn lượng một năm!
Bù lại tiền cho lão kiểu gì?
Nếu như mười ngày nửa tháng không thấy hiệu quả, có phải còn cần tiếp tục vung tiền hay không?
Lại còn nửa năm thu triệu lượng thương thuế...!Đỗ Công Tiên là đại quan nhị phẩm đương triệu quản thủy vận ba năm trời, năm ngoái cũng mới chỉ nhận được ba trăm nghìn lượng thương thuế, làm sao Triệu Bạch Ngư dám nói khoác không biết ngượng như vậy?
Ai góp sức cho Triệu Bạch Ngư?
Là y ứng tiền ra sao?
Phó sứ Thuế vụ càng nghĩ càng giận, năm giác quan dần mơ hồ, loáng thoáng nghe được tay sai của Triệu Bạch Ngư nói một câu "Lao phó sứ ngài có phải vui sắp ngất rồi không? Bao nhiêu người muốn có được cơ hội này mà đại nhân nhà ta đặc biệt trao nó cho ngài, đó là hết sức coi trọng ngài đấy", đột nhiên trong cổ họng ngọt ngọt, mắt trợn ngược lên, trời đất quay cuồng, ngất ngay tại chỗ..
