Quo Vadis

Vinixius chỉ kịp ra lệnh cho mấy tên nô lệ theo chàng, rồi nhảy vọt lên lưng ngựa, chàng lai đi giữa đêm thâu, qua những phố phường vắng ngắt của Anxium, về hướng Laurentum. Dưới tác động của cái tin kinh hoàng kia, chàng rơi vào trạng thái loạn trí và gần như hóa dại, đôi lúc chàng cũng không hiểu rõ lắm những gì đang xảy ra với chàng, chàng chỉ cảm thấy rằng nỗi bất hạnh cùng cưỡi trên một con ngựa với chàng, ngồi sau lưng, thét vào tai chàng "Roma đang cháy!", giục chàng thúc ngựa, lao tới các đám chay kia. Áp sát đầu trần vào cổ ngựa, chỉ mang trên mình một chiếc ái tunica chàng phóng bạt mạng, không hề để ý đến mọi vật trước mắt, đến những chường ngại mà chàng có thể va phải. Giữa tĩnh mịch, giữa đêm thanh yên bình đầy sao, chàng kỵ sĩ và con ngựa loàng ánh trăng trông như một cảnh mộng. Con ngựa giống xứ Iđumei, tai cụp xuống, cổ vươn ra, lao đi như tên bắn qua những hàng cây trắc bá bất đồng, những tòa biệt thự màu trắng ẩn trong bóng cây. Tiếng vó ngựa đập vào đát mát đường đánh thức lũ chó đây đó, chúng sủa theo cái hiện tượng lạ lùng kia, rồi sau đó, dường như bất an vì sự đột ngột của nó, chúng nghếch mõm về phía vầng trăng mà tru lên. Đám nô lệ đi theo sau Vinixius cưỡi những con ngựa tồi hơn, chẳng mấy chốc đã rớt lại phía sau. Còn chàng, như một cơn bão lướt qua Laurentum đang ngủ yên, ngoặt về phía Arđea, nơi mà giống như Aryxia, Bovinlae và Uxtrinum để có thể nhanh chóng vượt qua khoảng không gian chia cách Anxium với Roma trong khoảng thời gian ngắn nhất. Nhớ đến điều đó, chàng bắt ngựa phải dốc nốt chút sức lực cuối cùng. Qua Arđea, chàng cảm thấy bầu trời về phía đông bắc ưng ửng ánh hồng. Có thể đó là ánh rạng động, vì đêm đã muộn rồi, mà ngày tháng bẩy thì bắt đầu rất sớm. Song Vinixius không sao kìm nổi một tiếng kêu tuyệt vọng và điên dại, bởi chàng cho rằng đấy là quầng lửa của đám cháy. Chàng nhớ lại lời của Lekanius: "Cả thành phố là một biển lửa!" - và sốt hồi lâu chàng cảm thấy như mình sắp phát điên đến nơi rồi, bởi chàng mất hoàn toàn hy vọng có thể cứu được Ligia, thậm chí ngay cả hy vọng về đến nơi trước khi thành phố trở thành một đống tro tàn. Giờ đây, những ý nghĩ của chàng còn phi nhanh hơn vó ngựa, chúng lao đi trước mắt chàng như một đàn chim màu đen - những ý nghĩ tuyệt vọng và khủng khiếp. Chàng không rõ phần nào của thành phố bắt đầu cháy trước, song chàng nghĩ rằng khu phố Zatybre, khu phố đầy những ngôi nhà tồi tàn, các kho gỗ và những lều gỗ, nơi người ta bán nô lệ, sẽ là khu đầu tiên làm mồi ngon cho ngọn lửa. Ở Roma hỏa hoạn xẩy ra khá thường xuyên khi có cháy cũng thường kèm theo những trận xô xát và cướp bóc, nhất là tại những khi phố do dân nghèo và nửa man dã sinh sống. Vậy thì tại sao cháy không thể nổ ra ở Zatybre, cái tổ của đám tiện dân ô hợp từ khắp mọi miền thế giới dồn về? Đến đây, lướt nhanh qua óc Vinixius cái ý nghĩ về bác Urxux với sức mạnh siêu nhiên của bác, song liệu một con người, dù là một vị thần khổng lồ đi chăng nữa, có thể làm được gì để chống lại sức mạng hủy diệt của ngọn lửa? Nỗi sợ hãi một cuộc nổi dậy của nô lệ từ nhiều năm nay cũng là một cơn ác mộng đè nặng lên Roma. Người ta bảo rằng hàng trăm nghìn nô lệ vẫn đang mơ tới thời Xpatakux và chỉ chờ giây phút thuận lợi để cầm lấy vũ khí chống lại những kẻ áp bức, chống lại thành đô. Giây phút ấy đến rồi! Rất có thể trong thành phố giờ đây, bên cạnh đám cháy, đang sôi sục một lò sát sinh, một lò lửa chiến tranh. Thậm chí, rất có thể bọn lính cấm vệ hiện đang chém giết theo lệnh của chính hoàng đế. Đột nhiên, tóc Vinixius dựng ngược cả lên vì kinh hoàng. Chàng nhớ lại tất cả những cuộc trò chuyện về các đám cháy của những thành phố, mà từ một lúc nào đấy, với một sự kiên nhẫn đến lỳ lạ, người ta cứ kháo nhau trong cung đình của hoàng đế, chàng nhớ lại những lời than vãn của ngài, rằng ngài đang phải tả một thành phố bị cháy mà chưa được nhìn thấy một đám cháy nào, chàng nhớ lại câu trả lời đầy khinh miệt của ngài đáp lại Tygelinux, khi hắn xin được đốt cháy Anxium hoặc một thành phố giả bằng gỗ nào đó, rồi cuống cùng là lời chê trách của ngài đối với Roma và những ngõ ngách hôi hám của ngài đối với Roma và những ngõ ngách hôi hám của khu Xubura. Đúng rồi! Chính hoàng đế đã ra lệnh đốt cháy thành phố! Chỉ mỗi mình ngài dám làm chuyện ấy cũng như chỉ mỗi mình Tygelinux mới dám thi hành một mệnh lệnh như thế mà thôi. Và nếu Roma cháy theo lệnh của hoàng đế thì ai dám chắc là dân chúng sẽ không bị giết hại theo lệnh của ngài? Tên quái vật này có thể làm cả việc đó lắm. Vậy là hỏa hoạn, cuộc bạo động của nô lệ và cuộc tàn sát! Một sự hỗn loạn khủng khiếp, sự hoành hành của các hung thần hủy diệt và sự điên loạn của loài người - vậy mà Ligia đang ở trong đó! Tiếng rên rỉ của Vinixius hòa lẫn tiếng thở và tiếng rên rỉ của con ngựa đang cố gắng trút nốt chút sức cuối cùng lao nhanh trên con đường dốc mãi lên cao, dẫn tới Aryxia. Ai có thể giằng nàng ra khỏi cái thành phố đang cháy, ai có thể cứu sống nàng? Nghĩ tới đây, Vinixius gần như nằm ép sát vào cổ ngựa, tay bấu chặt bờm ngựa, vì quá đau đớn chàng chực cắn cổ ngựa. Nhưng cùng chính lúc ấy, một kỵ sĩ nào đó cũng đang phóng như gió lốc theo hướng ngược lại, về phía Anxium, khi lướt ngang qua bên cạnh chàng anh ta thét lên: "Roma đang chết" rồi lại lao vụt đi. Tai Vinixius chỉ nghe thấy tiếng kêu: "Hỡi các vị thần linh!" của anh ta, phần còn lại tiếng vó ngựa át đi. Nhưng tiếng kêu ấy cũng khiến chàng tỉnh lại. Các vị thần linh!...Đột nhiên, Vinixius ngẩng đầu vươn cả hai tay lên bầu trời đầy sao bắt đầu cầu nguyện! "Tôi không kêu gọi các người, hỡi những vị thần mà miếu thờ đang bị bốc cháy, tôi chỉ kêu cầu Đức Chúa!...Người đã từng chịu nạn, người duy nhất lòng lành! Người duy nhất thấu hiểu nỗi đau của con người! Chúa đến với thế gian để dạy cho con người tình yêu thường, giờ xin người hãy thể hiện tình yêu thương ấy! Nếu Chúa đúng như ông Piotr và Paven đã nói, xin Chúa hãy cứu lấy nàng Ligia cho con. Xin Chúa hãy mang nàng thoát khỏi ngọn lửa. Người có thể làm được điều ấy cơ mà! Xin hãy mang nàng về với con, con xin lầy máu mình dâng Chúa! Nếu Người không muốn làm điều ấy vì con, xin hãy làm vì nàng. Nàng kính yêu Chúa và tin tưởng ở Chúa. Người đã hứa hẹn cuộc sống và niềm hạnh phúc sau khi chết, song niềm hạnh phúc sau khi chết đâu có mất, có điều hiện nay nàng chưa muốn chết. Xin hãy cho nàng được sống. Xin Chúa hãy mang nàng thoát khỏi Roma. Người có thể, trừ phi Người không muốn…"

Chàng chợt ngừng lời, bởi vì chàng cảm thấy rằng, lời cầu nguyện tiếp theo sẽ có thể biến thành một lời đe dọa: Chàng sợ sẽ xúc phạm đến Đức Chúa trong lúc chàng đang cần đến tình thương và ân huệ của Chúa. Chỉ nghĩ đến điều ấy chàng đã thấy e sợ và để tránh cho đầu óc khỏi bị ám ảnh dù chỉ là bóng đen của sự tức giận, chàng lại giục ngựa, hơn nữa những bức tường màu trắng của Aryxia, địa điểm nằm khoảng giữa đường đến Roma, đã hiện ra trước mắt chàng trong ánh trăng. Một lúc sau, chàng lai vút qua gần thần miếu Merkurơ nằm trong một khu rừng nhỏ ở trước thị trấn. Hẳn là ở đây người ta đã được biết tai họa, vì trước cửa thần miếu náo động khác thường. Vinixius thoáng thấy trên các bậc thềm và giữ những hàng cột những đám đông người đang len vào xin được sự che chở của thần. Đường đi không còn vắng vẻ và trống trải như quãng đường sau Arđea nữa. Thực ra, những đám đông đang rùng rùng kéo nhau theo những con đường rẽ nhánh vào rừng, nhưng trên đường chính vẫn còn những đám người ít đông đảo hơn, họ dạt vội ra trước người kỵ sĩ đang phóng gấp. Từ phía thị trấn vang lại hỗn âm của những tiếng người. Giống như một cơn lốc, chàng lao vào thị trấn, xô ngã và dày xéo lên mấy người trên đường. Lúc này, những tiếng kêu la vây quanh chàng: "Roma cháy rồi! Cả thành phố đang chìm trong lửa! Lạy các thần, hãy cứu lấy Roma!".

Con ngựa bị vấp chân và bị một bàn tay mạnh mẽ ghì cương nên khuỵu hai chân sau ngay trước quan rượu, nơi Vinixius bố trí một con ngựa khác để thay thế. Bọn nô lệ, dường như dự cảm được rằng ông chủ sẽ đến, đang đứng trước quán và theo lệnh chàng, chúng đua nhau chạy đi dắt con ngựa mới ra. Vinixius nhìn thấy một toán lính gồm khoảng mươi tên vệ binh kỵ mã, bọn này chắc là đang mang tin từ thành đô tới Anxium, chàng liền nhẩy vọt đến gần hỏi:

- Phần nào của thành phố bị cháy? - Người là ai? - Viên thập trưởng hỏi lại.

- Vinixius, hộ dân quan quân sự và cận thần! Trả lời ngay, nếu người không muốn mất mạng!

- Thưa ngài, đám cháy bùng ra từ các quán bán hàng cạnh đại hý trường. Lúc chúng tôi được phái đi, trung tâm thành phố đang chìm trong lửa.

- Còn khu Zatybre?

- Lửa chưa lan tới đấy, nhưng mỗi lúc náo tràn tới thêm những khu phố mới với một sức mạnh không sao kìm nổi. Dân chúng chết vì nòng, vì khói, không thể nào cứu nổi.

Lúc ấy người ta dắt ra cho Vinixius con ngựa mới. Chàng hộ dân quan trẻ tuổi nhẩy lên lưng ngựa tiếp tục phóng đi.

Giờ đây chàng hướng tới Anbanum, bỏ qua Anbalonga và cái hồ tuyệt vời của nó nằm về phía bên phải đường. Đường cái quan dẫn tới Aryxia là đường lên dốc núi, ngọn núi che khuất hoàn toàn đường chân trời và che khuất cả thị trấn Anbanum nằm ở phía bên kia. Tuy nhiên Vinixius biết rằng, lên đến đỉnh đèo chàng sẽ nhìn thấy không những chỉ Vovinlae và Uxtrinum, nơi nhwungx con ngựa mới đang chực sẵn đón chàng mà sẽ trông thấy cả Roma nữa, bởi vì phía sau Anbanum, trải dài hai bên đường cái Appia là vùng đồng bằng Kampania thấp và bằng phẳng, trên đó chỉ có những hàng cột đỡ của các đường máng nước chạy về phía thành đô, ngoài ra không có gì che mất tầm nhìn.

- Trên đỉnh ta sẽ trông thấy ngọn lửa - Chàng tự nhủ.

Và chàng lại thúc ngựa.

Song trước khi lên đến đỉnh đèo, chàng đã calr thấy trên mặt có hơi gió và cùng với nó là mùi khói xộc vào mũi chàng.

Và lúc đó, cả đỉnh núi cũng bắt đầu nhuốm màu vàng.

"Quầng lửa!" - Vinixius nghĩ thầm.

Nhưng đêm đã nhạt từ lâu, rạng đông chuyển thành ánh bình minh và trên tất cả những ngọn núi gần đấy cũng có những ánh hồng và ánh vàng chiếu rọi, những ánh sáng ấy có thể phát từ ngọn lửa mà cũng có thể là ánh mặt trời. Vinixius đã lên đến đỉnh và khi ấy, đập vào mắt chàng là một cảnh tượng thật khủng khiếp.

Cả vùng đồng bằng bị trùm kín trong một làn khói mù mịt tựa như một đám mây khổng lồ nằm là là sát mặt đất, trong đó chìm ngập cả thành phố, cả những đường máng nước, những biệt thự, cây cối, còn tận tít cái mặt bằng xám xịt khủng khiếp kia là thành đô đang cháy trên những ngọn đồi.

Tuy nhiên đám cháy không mang hình một chiếc cột lửa như thường có khi cháy một ngôi nhà riêng rẽ nào đó, dù rất đồ sộ đi chăng nữa. Đây là cả một đài lửa dài, giống như ráng trời.

Bên trên dải lửa này cuồn cuộn bốc lên cả một bức tường khói, chỗ đen kịt, chỗ lại nhuốm màu hồng hoặc đỏ bầm, quyện vào nhau, trương phồng lên, đặc sệt, quằn quại như rắn, thót lại và phình ra. Chốc chốc bức tường kinh khủng ấy dường như lại che khuất cả dải lửa, khiến nó bị co hẹp lại như một dải băng, song chốc chốc dải lửa lại chieeys sang từ bên dưới nó hắt lên, biến những cuộn dưới đáy nó thành những làn sóng lửa. Cả hai thứ kéo dài từ đầu nọ tới đầu kia đường chân trời, che khuất nó, giống như đôi khi một dải rừng che khuất chân trời vậy. Hoàn toàn không trông thấy dẫy núi Xabin đâu nữa.

Thoạt tiên Vinixius tưởng như đó không phải chỉ là một thành phố bị cháy mà toàn thế giới đang cháy và không một sinh linh nào có thể thoát khỏi cái đại dương của lửa và khói.

Gió mỗi lúc một thổi mạnh từ phía đám cháy lại, mang tới mùi khét lẹt và tàn tro che khuất ngay cả những vật ở gần. Trời đã sáng rõ và mặt trời đang chiếu sáng những dẫy núi chung quanh hồ Anban. Song qua tàn tro những tia nắng vàng tím của buổi sớm dường như nhuốm màu hung hung đầy bệnh hoạn.

Phi ngựa xuống núi hướng về phía Anbanum, Vinixius đi sâu vào đám khói mỗi lúc thêm dày đặc và mù mịt hơn. Cái trị trấn nhỏ nhoi này cũng hoàn toàn chìm trong khói. Dân chúng lo sợ lăn cả ra đường và thật kinh hoàng khi nghĩ tới những gì đang diễn ra tại Roma, khi mà ngay cả chốn này cũng khó mà thở nổi.

Cơn tuyệt vọng lại xâm chiếm Vinixius, nỗi kinh hoàng khiến tóc chàng như dựng đứng cả lên. Nhưng chàng vẫn cố gắng tự trấn tĩnh đến mức có thể. "Không thể nào - chàng tự nhủ - toàn thành phố lại bùng cháy trong cùng một lúc. Gió thổi từ phía bắc và chỉ dồn khói về phía này mà thôi. Bên phía kia không có khói. Bị sông tách ra, khu Zatybre có thể hoàn toàn được sống sót, chí ít cũng đủ thì giờ cho bác Urxux cùng Ligia vượt cổng thành Janikum để thoát nguy. Cũng không thể nào toàn bộ cư dân trong thành đều bị chết hết, không thể nào cả cái thành phố đang làm bá chủ thế giới lại bị quét sạch sành sanh khỏi mặt đất vùng với tất thảy chúng dân của nó. Ngay cả trong những thành phố bị đánh chiếm, khi mà sự giết chóc và ngọn lửa cùng nhau hoành hành, bao giờ cũng vẫn còn một số người nào đó sống sót, vậy vì lý gì Ligia lại nhất thiết phải chết kia chứ? Đã có Đức Chúa, Người thắng được cả thần chết, canh giữ cho nàng!". Nghĩ vậy, chàng lại bắt đầu cầu nguyện và theo phong tục đã quen, chàng dâng lên Chúa Crixtux những lời thề nguyền lớn lao cùng những lời hứa hẹn sẽ tế hiến lễ vật. Băng qua Anbanum, nơi mà gần như tất thẩy dân cư đều ngồi trên mái nhà và trên cây để nhìn Roma, chàng thấy phần nào bình tâm lại. Chàng nghĩ rằng không chỉ riêng mình bác Urxux, ông Linux mà cả Sứ Đồ Piotr cũng lo lắng cho Ligia. Chỉ nghĩ tới điều ấy thôi, một niềm cổ vũ mới đã tràn ngập trái tim chàng. Đối với chàng, bao giờ ông Piotr cũng là một người không sao hiểu thấu, một người gần như siêu nhiên vậy. Kể từ khi nghe ông nói tại Oxtrianum, lòng chàng vẫn còn lưu lại một ấn tượng kỳ lạ mà ngay từ những ngày đầu ở Anxium chàng đã từng viết kể cho Ligia: Ấn tượng là mỗi lời cụ già kia đều là chân lý và phải trở thành sự thật. Sự quen biết gần gũi hơn với Đức Sứ Đô trong thời gian bệnh tật lại càng khiến cho cái ấn tượng ấy thêm củng cố, để rồi sau đó nó biến thanh một niềm tin không hề lay chuyển. Vậy một khi đức chúa Piotr đã ban phước cho tình yêu của chàng, đã hứa trao Ligia cho chàng, thì làm sao Ligia còn có thể bị chết thiêu trong lửa? Thành phố có thể bị cháy trụi mặc lòng, nhưng không một tàn lửa nào của đám cháy có thể rời vào trang phục của nàng. Dưới ảnh hưởng của một đêm không ngủ, của cuộc phi ngựa điên cuồng cùng những niềm xúc động, lúc này Vinixius lại rơi vào một tâm rạng phấn khích kỳ lạ, trong đó, đối với chàng, tất thảy mọi việc đều là có thể. Ông Piotr sẽ đẩy lùi ngọn lửa, chỉ cần một lời thôi, ông có thể bắt được nó dẹp phanh ra hai bên và họ sẽ bình an vượt qua con đường lửa đó. Thêm nữa, ông Piotr vốn biết rõ hậu vận, chắc hẳn ông sẽ biết trước có đám cháy và khi ấy lẽ nào ông không cảnh báo, không thể đưa thoát trước ra khỏi thành phố những tín đồ Thiên Chúa Giáo, trong đó có Ligia, cô gái mà ông yêu thương như con đẻ. Và mỗi lúc niềm hy vọng lại mạnh thêm lên trong trái tim chàng Vinixius. Chàng nghĩ rằng nếu họ thoát khỏi thành phố thì chàng rất có thể tìm thấy họ tại Bovilae hoặc gặp họ dọc đường. Rất có thể là chốc nữa thôi, khuôn mặt thân yêu kia sẽ hiện ra từ sau những ngôi nhà đang dàn trải mỗi lúc một rộng hơn trên khắp vùng đồng bằng Kampania.

Đối với chàng điều ấy có vẻ là điều hiện thực, bởi vì trên đường chàng gặp mỗi lúc một nhiều người hơn, họ đang rời thành phố đi vào núi Anban tránh lửa, để rồi sau đó lại thoát ra khỏi phạm vi của khói. Chưa tới Uxtrinum chàng đã buộc phải chậm lại vì nghẽn đường. Bên cạnh những người bộ hành tay nải sau lưng, chàng còn gặp nào ngựa nào lừa thồ đồ đạc, những cỗ xe chất đầy của cải và rốt cuộc là những chiếc kiệu, trong đó đám dân cư giàu có đang được bọn nô lệ khiêng đi. Thị trấn Uxtrinum đầy nghẹt những người chạy trốn khỏi Roma, đến nỗi thật khó lòng len qua đám đông. Trên quảng trường chợ, dưới hàng cột của các thần miếu và trên các đường phố, nhung nhúc những người tản cư. Người ta bắt đầu dựng lều cho gia đình ẩn trú. Những kẻ khác thì hạ trại ngay ngoài trời, họ lêu là nguyền rủa các vị thần linh hay số phận. Trong nỗi kinh hoàng chung thật khó có thể hỏi thăm điều gì. Những người mà Vinixius hỏi, hoặc hoàn toàn không trả lời chàng hoặc ngước cặp mắt nửa phần ngây dại vì thảng thốt lên nhìn chàng mà đáp rằng cả thành đô lẫn thế giới đều đang sụp đổ. Từ phía Roma mỗi lúc một dồn về những đám người mới, đàn bà và trẻ con, khiến sự hỗn độn và cảnh thương tâm càng tăng thêm. Một số người bị lạc nhau trong đám đông đang chen lấn xô đẩy tuyệt vọng tìm kiếm nhau. Bọn khác choảng nhau tranh lều trại. Nhưng đám người nửa hoang dã từ Kampania kéo vào thị trấn vì hiếu kỳ hoặc để kiếm bằng trộm cắp nhờ những điều kiện mà cảnh loạn lạc tạo ra. Đây đó, những đám đông gồm bọn nô lệ thuộc đủ loại dân tộc và cả bọn đấu sĩ đang cướp phá những ngôi nhà và biệt thự của thành phố, đánh nhau với đám binh lình đứng ra bảo vệ dân chúng.

Nguyên lão nghị viên Junius mà Vinixius nhận ra bên một tửu quán, giữa đám nô lệ người Batavi vây quanh, là người đầu tiên đã cung cấp cho chàng chút ít tin tức chính xác hơn về vụ hỏa tai. Quả thực lửa bùng ra trước tiên cạnh đại hý trường nơi tiếp giữa đồi Palatyn và đồi Caeliax, nhưng nó lan tràn với một tốc độ không hiểu nổi và bao trùm toàn bộ khu trung tâm thành phố. Từ thời Brennux đến nay chưa bao giờ các thành phố gặp phải một tai ương khủng khiếp nhường này. "Hý trường cháy trụi, tất cả các quầy hàng và nhà cửa chung quanh đây cũng thế - Junius nói - Đồi Aventyn và Caeliux chìm ngập trong khói lửa. Lửa vây quanh đồi Palatyn và đã lan lên tới đồi Karyny…"

Nói tới đây, Julius - người vốn có một tòa biệt thứ chứa đầy kiệt tác nghệ thuật trên đồi Karyny, những tác phẩm mà ông hết lòng yêu chuộng - bốc một vốc bụi bẩn rắc lên đầu và rên rỉ một cách tuyệt vọng suốt giờ lâu.

Nhưng Vinixius đã lắc lắc vai ông.

- Nhà của tôi cũng ở trên đồi Karyny - chàng nói - nhưng một khi tất thảy mọi thứ đã mất đi thì cứ để cho cả nó cũng mất theo.

Rồi chợt nghĩ ra rằng rất có thể Ligia sẽ theo lời chàng mà chuyển tới nhà ông bà Aulux chăng, chàng bèn hỏi:

- Thế còn Vicux Patrixius?

- Trong lửa - Junius đáp.

- Còn khu Zatybre?

Julius nhìn chàng ngạc nhiên:

- Nói tới Zatybre làm gì - Ông ta đáp, tay bóp chặt hai thái dường đau nhức nhối.

- Tôi quân tấm tới Zatybre hơn là tới Roma kia - Vinixius đột ngột thét lên.

- Nếu vậy thì theo đường Via Portuenix anh có thể đến đấy được, bởi vì nếu đi qua gần Aventyn thì hơi nóng sẽ làm ngạt thở…Zatybre ư? …Tôi không rõ. Có lẽ lửa chưa thể lan tới đó được, nhưng bây giờ thì họa may chỉ có các thần mới biết được là nó đã lan đến đó hay chưa…

Tới đây, Junius ngần ngừ một lúc rồi hạ giọng nói thêm:

- Tôi biết là anh sẽ không phản tôi nên mới bảo anh hay điều này: Đây không phải là một vụ hỏa hoạn bình thường. Người ta không cho cứu hý trường…Chính tôi nghe thấy…Khi nhà cửa chung quanh bắt đầu bốc cháy, có tiếng hàng nghìn người hô to: "Hãy giết chết bọn đến cứu!". Có những kẻ nào đó chạy khắp thành phố ấn những bó đuốc đang cháy rừng rực vào các ngôi nhà…Một bên thì dân chúng nổi lọn và kêu lên rằng thành phố bị đốt cháy theo lệnh. Nhưng tôi chẳng dám nói thêm gì đâu. Thương thay cho thành phố, thương thay cho tất cả chúng ta, thương thay cho bản thân tôi! Ôi chuyện gì đang diễn ra ở đây thì ngôn ngữ loài người không sao tả xiết! Dân chúng chết thiêu trong lửa hoặc giết lẫn nhau trong đám hỗn loạn. Roma tận số mất rồi…!

Tới đây, ông cứ lặp đi lặp lại: "Thương thay! Thương thay cho thành đố cùng lũ chúng ta!" - Nhưng Vinixius đã nhẩy vọt lên ngựa phóng tiếp theo con đường cái Appia.

Nhưng thực ra lúc này là cả một sự chen lấn xô đẩy giữa dòng sông người và xe cộ đang đổ ra từ thành đô. Giờ đây thành đố đang nằm trước mắt Vinixius như ngay trong lòng bàn tà, chìm ngập trong đám cháy khủng khiếp. Từ phía cái biển lửa và khói toát ra một sức nóng hừng hực kinh người, tiếng huyên náo của con người cũng không sao át nổi tiếng réo rít và tiếng gầm gào của ngọn lửa.